محمدبرقی مهر

آیا اموات صدای ما را می شنوند؟

بسم الله الرحمن الرحیم
>>>> آیا وقتی بر سر مزار اموات با آن ها سخن می گوییم صدای ما را می شنوند؟

پاسخ:

بر اساس آیات و روایات، ارتباط خاصی میان قبر برزخی و قبر خاکی، یعنی بین روح انسان در برزخ و بدن مادی او در قبر خاکی وجود دارد. این ارتباط، در اصل از ارتباط روح و بدن مادی که در طول زندگی دنیوی با یکدیگر یک نوع اتحاد داشته‏اند، سرچشمه می‏گیرد که با قطع تعلق روح از بدن پس از مرگ به کلی از میان نمی‏رود، بلکه یک نوع ارتباط در حدّ پایین‏تری میان روح برزخی و بدن مادی و خاکی وجود دارد، از همین رو، قبر خاکی با قبر و عالم برزخی روح ارتباطی دارد که نقاط دیگر این ارتباط را ندارند، به همین جهت است که به رغم حضور روح در عالمی فوق ماده، زمان و مکان [برزخ] توجه خاصی به بدن مادی و نقطه‏ای که بدن خاکی در آن است، دارد.
بر اساس ارتباط میان قبر خاکی و قبر برزخی است که دستور و احکام خاصی در باب قبر، تشییع جنازه، کفن، دفن، حرمت قبر، استحباب زیارت قبور، دعا، طلب رحمت و مغفرت بر سر قبور و نظایر آن ها در شریعت اسلامی وجود دارد.
ارتباط روح با قبر خاکی موجب می‏شود که بتوان از این طریق بهتر با روح رابطه برقرار و به او توجه کرده و نیز توجه او را جلب کرد، بدین جهت در روایات تأکید فراوانی بر زیارت قبور، دعا، طلب رحمت و مغفرت و تلاوت قرآن کریم بر سر قبرها شده ، هر چند این آداب در هر جایی برای مردگان خوب است، ولی به دلیل ارتباط قبر برزخی با قبر خاکی بر انجام این آداب بر سر قبرها تأکید بیش تری شده و از استحباب بیش تری برخوردار است. امام رضا(ع) فرمود: "هر کس قبر مؤمنی را زیارت کند و سوره "انّا انزلناه" را هفت بار، بر قبر او بخواند، خداوند او و صاحب قبر را می آمرزد".(1)
از طرفی ارواح نیز بر اساس این ارتباط با بدن مادی و قبر خود از حضور مؤمنان مسرور و شادمان می‏شوند.
حضرت علی(ع) می‏فرماید: "اموات خود را زیارت کنید ،چون آن‏ها به خاطر زیارت شما خوشحال می‏شوند. شخص کنار قبر پدر و مادرش بعد از این که برای آن‏ها دعا کرد، می‏تواند حاجات خود را طلب نماید".(2) در روایات متعددی وارد شده: وقتی مؤمنان به زیارت اهل قبور می‏روند، آن‏ها علم به حضورشان پیدا می‏کنند . از حضور مؤمنان بر سر قبور خود خوشحال می‏شوند . با آن‏ها اُنس می‏گیرند. وقتی که مؤمنان از روی قبر آن‏ها دور می‏شوند، دچار وحشت می‏شوند.(3)
خواندن دعا و قرآن و طلب آمرزش برای اموات و زیارت قبور آنان موجب آرامش اهل قبور و بالا رفتن درجه آن‏ها می‏شود. از امام صادق(ع) سؤال شد: زمانی که شخص بر قبر پدرش و قبر افراد دیگر اعم از این که نزدیک قبر پدرش باشندارسال یا قبوری که دورتر هستند، حضور پیدا کند، آیا نفعی برای اهل قبور دارد؟ امام(ع) فرمود: بله، حضور برای اهل قبور نفع دارد. همان طوری که برای شما هدیه‏ای آورند، شاد و خوشحال می‏شوید، آن‏ها هم از حضور شما خوشحال می‏شوند.(4) ازاین روایات استفاده می شود که اموات حضور افراد و همین طور صدای آن ها را متوجه می شوند.